Het merdeka van de dood

Iets te melden over een reunie, een feest, een bijeenkomst, een tentoonstelling of een andere gebeurtenis? Meldt het hier of geef een reactie. Wees specifiek met datum, plaats en tijd
Plaats reactie
Gebruikersavatar
webmaster
Beheerder
Berichten: 1749
Lid geworden op: di 05 feb 2008, 08:00

Het merdeka van de dood

Bericht door webmaster »

Door F.Schwab (ICM Editor) geplaatst op 12 Augustus 2012 om 20.03

Het merdeka van de dood
Bronvermelding Telegraaf

n ons land bestaat al meer dan zestig jaar een Indische gemeenschap. Daar hoort de gemiddelde Nederlander meestal maar weinig van, want de meeste Indische Nederlanders zijn hoffelijke en bescheiden mensen, die het liefst zo min mogelijk opvallen. Ze hebben veelal een verleden dat ze niet kunnen delen met landgenoten die het voormalige Nederlands-Indië nooit gekend hebben.
Net als onze Joodse gemeenschap zijn ze getraumatiseerde slachtoffers van de geschiedenis. In dit geval de historie van onze gigantische Indische kolonie die 300 jaar door Nederlanders is beheerd. Het is sinds 1945 een zelfstandig land onder de naam Indonesië. Veel Nederlanders denken dat dit een natuurlijk verlopend politiek proces was van een volk dat drie eeuwen lang door een buitenlandse mogendheid, namelijk Nederland, was geregeerd, maar dat ten slotte zelf zijn eigen zaken wilde regelen. Dat klinkt ook geheel redelijk en onze toenmalige koningin Wilhelmina heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog reeds daarover een veelbelovende rede gehouden. Evenwel werden die idealistische plannen in 1942 doorkruist door Japan, dat al vele tientallen jaren bezig was grote delen van Azië onder Japans bestuur te brengen, middels nietsontziende militaire acties. Het toenmalige Koninklijk Nederlands-Indisch Leger, het KNIL, was daar onvoldoende op voorbereid, net als Nederland zelf, dat reeds in mei 1940 door de Duitsers was overmeesterd.

In Indië begonnen de Japanners met een terreurbewind tegen alles wat niet-Aziatisch was. De meeste Nederlanders en Indische Nederlanders werden opgesloten in concentratiekampen. Dat kostte minstens tien- à vijftienduizend Nederlanders het leven. In begin augustus 1945 vielen Amerikaanse atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Die veroorzaakten zo veel doden en verwoestingen dat Japan op 15 augustus 1945 capituleerde. Dat was het einde van de Tweede Wereldoorlog. Alle Nederlandse gevangenen kwamen toen vrij, maar hun vreugde was van korte duur. Klewangs

Geïndoctrineerd door de Japanners hadden grote groepen Indonesiërs een diepe haat ontwikkeld tegen de Nederlanders. In het bijzonder waren Indische jongeren voor die indoctrinatie gevoelig geweest. Zo hadden de Japanners een soort gemilitariseerd jeugdkorps opgericht van meer dan 300.000 Indonesische jongens en meisjes van 15 tot 23 jaar. Die organisatie, die enigszins leek op de Duitse Hitlerjugend, heette Seinendan. Alleen al op Java had die organisatie ruim 73.000 leden. Hun leuze was ’merdeka’, hetgeen ’vrijheid’ betekent. Ze bewapenden zich aanvankelijk met klassieke Indische krissen en klewangs, en met zelfgemaakte vlijmscherpe speren van bamboe, de zogenaamde roetjings. Later kregen ze moderne wapens uit Japanse arsenalen.

Alle details hierover zijn te vinden in het voortreffelijke boek van dr. H. Th. Bussemaker, getiteld ’Bersiap!’, met als ondertitel: ’Opstand in het paradijs’. Toen op 17 augustus 1945 de Indonesische politicus Soekarno de onafhankelijkheidsverklaring voorlas vanaf de veranda van zijn woonhuis in Batavia (thans Jakarta), brak de hel los.

Duizenden gehersenspoelde jongeren vergrepen zich aan Nederlandse burgers, die juist bevrijd waren uit Japanse concentratiekampen en nog ernstig verzwakt waren. Die jongeren, die ’pemoeda’s’ of ’peloppers’ werden genoemd, richtten massaslachtingen aan waarvan de wreedheid ieder verstand te boven gaat. Tussen de pemoeda’s waren ook veel jonge meisjes, de pemoedi’s, die nog fanatieker waren dan de jongens.

De eerste twee jaar van de Republik Indonesia wordt de Bersiap-periode genoemd, naar het Maleise woord voor ’paraat’. Er zijn meer dan 20.000 Nederlandse burgers, inclusief vrouwen en kinderen afgeslacht. Van velen is nooit meer iets teruggevonden. De documentairemakers Pia van der Molen en Michiel Praal hebben getracht de vreselijke gebeurtenissen in beeld en geluid vast te leggen. Daar was haast bij geboden, want de getuigen en de overlevende slachtoffers zijn thans allen boven de 70 en 80 jaar oud. Zorgvuldig Maar het is Pia en Michiel gelukt een belangrijk stuk geschiedenis voor het nageslacht vast te leggen. Ze hebben dat niet alleen technisch historisch uiterst zorgvuldig gedaan, maar ook is hun tweedelige documentaire een uniek psychologisch document geworden. Dat maakt op soms ijzingwekkende wijze duidelijk hoe ernstig psychotraumata bij jonge mensen en kinderen een geheel mensenleven kunnen beschadigen. Het is zowel ontroerend als schokkend om mensen van 70 en 80 jaar oud geluidloos te zien huilen als ze bijvoorbeeld vertellen hoe ze als kind van nog geen tien jaar oud gedwongen werden het bloed van de bamboesperen te vegen of afgehouwen hoofden in een toilet op te stapelen.
Heel bijzonder is daarbij een geheim archief met de officiële en originele rapporten en brieven over de moordpartijen. Dat ’archief van tranen’ heeft Pia van der Molen gekregen van de weduwe van de voormalige KNIL-officier Jack Boer, die in november 1945 kans had gezien met een tiental Britse Gurkha-soldaten 2384 Nederlandse burgers die door de Indonesische vrijheidstrijders ter dood waren veroordeeld, te bevrijden uit de beruchte Kalisosok-gevangenis te Soerabaja.

Pia van der Molen en Michiel Praal hebben met simpele middelen een unieke documentaire gemaakt en daarmee de geschiedschrijving van ons land een grote dienst bewezen. Ze hebben met hun film, die emotioneel vaak zeer beladen is, een blijvend ereteken opgericht voor al die vermoorde onschuldige Indische Nederlanders voor wie de kreet ’merdeka’ (vrijheid) in feite de dood betekende.

De documentaire werd in twee delen door MAX uitgezonden, namelijk j.l. zondag op Nederland 2 om 18.53 en op zondag 19 augustus eveneens op Nederland 2 om 19.00 uur.

Bezoek ICM Online - De Indische Internetkrant op: http://icmonline.ning.com/?xg_source=msg_mes_network
Geniet van je herinneringen. Zoals het toen was wordt het nooit meer.
Plaats reactie